نکات ایمنی استفاده از نردبان را بدانیم
شاید نردبان ابزاری ساده به نظر آید اما توجه به آمار سقوط از ارتفاع که بخشی از آن ناشی از استفاده نادرست از نردبان است به اهمیت ایمنی استفاده از نردبان پی می‌بریم. وقتی به نردبان فکر می‌کنیم گمان نمی‌رود که چنین ابزار ساده‌ای نکته‌ای هم برای ایمنی و ایمن مانده داشته باشد! اما در این نوشته آیچوب، نکاتی را بررسی خواهیم کرد که دیدگاه شما نسبت به نردبان و ایمنی را تغییر خواهد داد.
نردبان چیست؟
نردبان ابزاری برای دست یابی به ارتفاعات بالاتر است. نردبان‌ها در انواع مختلف، ارتفاعات مختلف و جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند.
انواع نردبان موجود در بازار
نردبان‌ها بسته به نوع کاربردشان به دو دسته بزرگ خانگی و صنعتی (کارگاهی) دسته‌بندی می‌شوند و سه دسته کلی نردبان در بازار می‌توان یافت که انواع نردبان ساده، نردبان های تاشو و نردبان‌های تلسکوپی (مخابراتی) را می‌توان در این سه دسته جای داد.
همچنین نردبان با متریال های مختلفی چون استیل، آلومینیوم، چوب، فایبرگلس، پلاستیک و یا به صورتی ترکیبی از چند متریال ساخته می‌شوند.
معمولاً طول نردبان‌ها را برحسب تعدد پله (مثلاً ۶ پله) و یا با عدد حداکثر ارتفاع بیان می‌کنند.
خطرات مرتبط با نردبان‌ها
خطراتی که نردبان و کاربری آن می‌تواند متوجه کاربر کند را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
سقوط از ارتفاع
سقوط نردبان روی کاربر و یا نیروهای کار اطراف
برخورد نردبان به افراد یا تجهیزات هنگام جابجایی
آسیب بدنی ناشی از حمل و نقل نردبان‌های سنگین
سقوط ابزار و تجهیزات از روی نردبان
برق گرفتگی یا اتصالی ناشی از برخورد نردبان به تجهیزات الکتریکی
نکات ایمنی استفاده از نردبان‌ها
ایمنی برای ابزاری چون نردبان شاید در مقایسه با ابزار برقی نجاری شاید عجیب به نظر آید اما در ادامه چند مورد ایمنی این ابزار را مرور می‌کنیم.
نردبان مناسب کار خود را انتخاب کنید
نردبان‌ها در اشکال مختلف و متراژهای مختلفی ساخته می‌شوند. با توجه به نوع کارتان نردبان با استحکام و طول مناسب و مورد نیاز تهیه کنید.
در بسیاری از نصب‌های ساختمانی داخلی ساختمان، نردبان‌های هشتی دو متری بسیار پرکاربرتر از نردبان‌های ساده هستند و نردبانی‌های ساده را تنها برای محیط‌های بیرونی که تیکه گاه مناسبی دارند توصیه می‌کنیم.
پلاک مشخصات نردبان را بخوانید
بسیاری از نردبان‌های صنعتی پلاک مشخصاتی شامل طول و تعداد پله و حداکثر وزن قابل تحمل دارند. قبل از استفاده از نردبان این پلاک را مطالعه کنید تا از استحکام آن در برابر وزن کاربر اطمینان حاصل کنید.
از نردبان‌های خانگی در محیط‌های کارگاهی و صنعتی استفاده نکنید.
قبل از استفاده نردبان را معاینه کنید
قبل از استفاده از نردبان حتماً قسمت‌های متحرک، پیچ‌ها، زنجیر و بست ها، پایه و بدنه و… را معاینه کنید و در صورت مشاهده عدم سلامت نردبان از آن استفاده نکنید و به مدیر یا سرپرست کارگاه اطلاع دهید.
قبل از بالا رفتن از نردبان و پس از نصب چند پله بالا روید و با کمی فشار به نردبان سلامت فیزیکی آن را تست و بررسی کنید.
در صورت نیاز به روغن کاری قطعات متحرک، آن را انجام دهید و دیگر قطعات معیوب را تعویض کنید.
قانون ۴ به یک را فراموش نکنید
یک قانون بسیار کاربردی و اساسی در استفاده در نردبان‌ها قانون ۴ به یک است. طبق این قانون پایه نردبان را در زاویه‌ای قرار دهید که به ازای هر ۴ متر طول نردبان، معادل ۱ متر از دیوار فاصله داشته باشد؛ یعنی باید فاصله پای نردبان از پای دیوار، یک چهارم طول نردبان باشد.
توجه داشته باشید که نردبان برای استفاده دو نفر به صورت همزمان طراحی نشده است و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
قبل از نصب نردبان محیط را بررسی کنید
قبل از نصب نردبان محل قرار گیری نردبان و تکیه‌گاه‌های پایین و بالای نردبان را به برای داشتن استحکام کافی بررسی کنید. همچنین از قرار گرفتن نردبان در محل‌های عبور مرور و پشت درب‌ها خود داری کنید.
در صورت نیاز به نصب در چنین مکان‌هایی حتماً اطراف نردبان را محصور کرده و از علائم هشدار مناسب استفاده کنید.
قانون سه نقطه در نردبان‌ها
یک قانون ایمنی بسیار پرکاربرد در استفاده از نردبان قانون سه نقطه است. طبق این قانون در استفاده از نردبان همواره باید سه قسمت از دست‌ها و پاها با نردبان در ارتباط باشد.
دو دست و یک پا و یا یک دست و دو پا حتماً باید با نردبان در بالا رفتن، پایین آمدن و ایستادن روی نردبان در ارتباط باشند.
هنگام استفاده مطمئن شوید که کفی نردبان عاری از مواد لغزنده باشد. کف کفش‌ها را هم بررسی کنید و در صورت وجود گل و لای آن‌ها را تمیز کنید.
اگر در بالای نردبان احتیاج به ابزار دارید آن را در طوری حمل کنید که به قانون حداقل سه نقطه خدشه‌ای وارد نشود. ابزار را می‌توانید به کمربندهای مخصوص حمل ابزار ببندید و یا پس از رسیدن به بالای نردبان توسط طناب به بالا بکشید.
حمل و نقل نردبان
برای حمل و نقل نردبان در محیط کارگاه اگر نردبان تاشو یا تلسکوپی هست آن را جمع و پس از جابجایی دوباره باز کنید. در تمام جابجایی‌ها نردبان را به موازات زمین حمل کنید.
پس از پایان کار با نردبان آن را تمیز کنید و در انبار و دور از عوامل مخرب طبیعی نگهداری کنید. نردبان را در انبار به صورت افقی روی قفسه‌ها قرار دهید.
توجه به خطوط عبور برق
قبل از نصب نردبان به خصوص نردبان‌های فلزی مراقب خطوط برق و سیم‌های انتقال برق باشید. اگر ولتاژ بیش از ۵۷ هزار ولت است فاصله ایمنی با آن ۵ متر است. خطر برق گرفتگی روی نردبان خطر پرتاب از روی نردبان و شکستگی‌های وخیم را افزایش خواهد داد.
توجه به محل قرار گیری پایه‌های نردبان
قبل از بالا رفتن و استفاده از نردبان از هموار بودن و یکنواختی سطحی که نردبان بر آن قرار می‌گیرد، اطمینان حاصل کنید. محل قرار گیری پایه‌ها باید محکم و عاری از مواد لغزنده باشد.
پایه‌های نردبان باید هم سطح بوده و محکم بر روی زمین قرار گیرند. در مواقعی که سطح زمین نرم (سطحی که با قرار گرفتن نردبان روی آن دچار فرورفتگی می‌شود) یا ناهموار است، باید در زیر پایه‌های نردبان، تخته محکم و یکدستی قرار داده شود.
نردبان را مهار کنید
تلاش کنید نردبان را پس از نصب حداقل از یک نقطه مهار کنید. توصیه می‌شود نردبان را در ناحیه بالای نردبان، پایین و مرکز به خوبی مهار کنید تا احتمال سقوط نردبان به حداقل شود.
وزن خود را در راستای نردبان قرار دهید
سعی کنید وزن خود را نزدیک به نردبان و مرکز آن نگه دارید. نردبان به راحتی به چپ و راست منحرف می‌شود. همواره در قسمت مرکزی نردبان بایستید تا تعادل شما حفظ شود و در هنگام بالا رفتن نیز در موقعیتی قرار بگیرید که وزنتان به وسط آن وارد شود و سپس به آرامی بالا بروید.
همیشه رو به نردبان باشید
در هنگام بالا رفتن از نردبان باید رو به آن بوده و با دست‌ها یکی پس از دیگری آن را گرفت و بالا رفت. هرگز از پشت به نردبان تکیه نکنید. صورت رو به نردبان باشد و هیچ‌گاه پشت به نردبان نباشید. احتمال سر خوردن در این حالت افزایش می‌یابد.
از پله‌های بالایی نردبان استفاده نکنید
توصیه شده است در نردبان‌ها از سه پله انتهایی استفاده نشود. استفاده از سه پله پایانی احتمال سقوط و حادثه را به‌شدت افزایش می‌دهد. همچنین توصیه می‌شود در استفاده از نردبان حداقل ۹۰ سانتی از نردبان بالای لبه دیوار یا تکیه‌گاه قرار گیرد.
در انتهای امید داریم را رعایت نکات ایمنی هر ابزار کم‌ترین آسیب را به خود برسانیم. به یاد داشته باشیم حادثه تنها شنیدنی و اتفاقی برای دیگری نیست و هر لحظه ممکن هست برای ما نیز حادث شود.